Hạt Hạnh Nhân Đắng “Đừng dùng nếu bạn chưa biết “

Bạn từng nghe đến hạnh nhân ngọt – loại hạt quen thuộc trong các món ăn vặt, sữa hạt hay bánh ngọt? Thế còn hạt hạnh nhân đắng cơ mà, bạn đã từng thử chưa?

Khác với hạnh nhân ngọt, hạt hạnh nhân đắng là loại hạt ít người dám ăn vì trong nó có chứa chất độc tự nhiên. Tuy nhiên, cũng chính loại hạt này lại có lịch sử lâu đời trong y học cổ truyền và được nghiên cứu khá nhiều về giá trị y học. Nếu bạn đang tò mò hoặc muốn mua dùng, đọc bài viết này trước đã – vì có thể bạn chưa biết hết về lợi ích và mối nguy hiểm tiềm tàng từ loại hạt này đâu.

1. Hạt hạnh nhân đắng là gì? Liệu có thể sử dụng để ăn được không?

Hạt hạnh nhân đắng là loại hạt được thu hoạch từ cây Prunus amygdalus var. amara – một giống cây thuộc họ hoa hồng, thường mọc ở các vùng khí hậu ôn đới như Địa Trung Hải, Trung Á và Bắc Phi. Tuy cùng họ với hạnh nhân ngọt (loại thường thấy trên thị trường và trong chế độ ăn uống hằng ngày), nhưng hạt hạnh nhân đắng lại sở hữu nhiều đặc điểm khác biệt từ hình dáng, mùi vị cho đến thành phần hóa học bên trong.

Điểm dễ nhận biết nhất của hạt hạnh nhân đắng chính là hương vị đặc trưng – đắng gắt, hơi hắc và không dễ chịu nếu ăn sống. Trong khi hạt hạnh nhân ngọt được sử dụng phổ biến trong các món ăn, món tráng miệng, sữa hạt và đồ ăn nhẹ, thì hạt hạnh nhân đắng không thích hợp để tiêu thụ trực tiếp do chứa hợp chất amygdalin. Đây là một glycoside tự nhiên có thể chuyển hóa thành xianua hydro (HCN) khi đi vào cơ thể – một chất cực độc có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ hô hấp và thần kinh.

Trên thực tế, chỉ cần tiêu thụ một lượng nhỏ hạt hạnh nhân đắng chưa qua xử lý cũng có thể dẫn đến tình trạng ngộ độc xianua, với các triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt, thở dốc, thậm chí là hôn mê hoặc tử vong trong những trường hợp nặng. Chính vì thế, hạt hạnh nhân đắng chỉ được sử dụng sau khi đã trải qua quy trình chế biến loại bỏ độc tố, như đun sôi, hấp nhiệt hoặc lên men. Ngoài ra, loại hạt này thường được dùng với liều lượng cực nhỏ, chủ yếu trong y học cổ truyền hoặc để chiết xuất tinh dầu công nghiệp.

Vậy hạt hạnh nhân đắng có ăn được không? Câu trả lời là không nên dùng trong ăn uống hàng ngày, và tuyệt đối không được ăn sống. Nếu bạn quan tâm đến loại hạt này vì những lợi ích sức khỏe tiềm năng, hãy lựa chọn các sản phẩm đã được kiểm định chất lượng rõ ràng hoặc tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế trước khi sử dụng.

3. Hạt hạnh nhân đắng có độc không?

Câu trả lời là CÓ, nếu sử dụng không đúng cách.

Trong hạt hạnh nhân đắng có chứa amygdalin, khi vào cơ thể có thể chuyển hóa thành hydro cyanide (HCN) – một chất cực độc đối với hệ thần kinh và tim mạch. Liều lượng chỉ từ 6–10 hạt sống có thể gây nguy hiểm đối với trẻ em, và 50–60 hạt có thể gây tử vong ở người lớn.

Do đó, tại nhiều quốc gia, hạt hạnh nhân đắng không được phép tiêu thụ trực tiếp và chỉ được sử dụng sau khi đã trải qua quá trình loại bỏ độc tố hoặc chế biến công nghiệp.

3. Nên dùng hạt hạnh nhân đắng như thế nào để đảm bảo an toàn?

Mặc dù hạt hạnh nhân đắng có chứa độc tố tự nhiên (amygdalin), nhưng không phải vì vậy mà nó hoàn toàn không thể dùng được. Nếu được xử lý và sử dụng đúng cách, loại hạt này vẫn có thể phát huy được một số công dụng hữu ích mà không gây nguy hại cho sức khỏe.

Một số cách dùng phổ biến hiện nay:
Chiết xuất tinh dầu: Sau quá trình xử lý kỹ lưỡng để loại bỏ độc tính, tinh dầu từ hạt hạnh nhân đắng được sử dụng trong ngành mỹ phẩm và chăm sóc cơ thể.

4. Cách sử dụng hạt hạnh nhân đắng an toàn

Dù tiềm ẩn nguy cơ, nhưng nếu được sử dụng đúng cách, hạt hạnh nhân đắng vẫn có thể được tận dụng một cách hiệu quả. Một số cách sử dụng phổ biến:

Chiết xuất tinh dầu: Sau khi xử lý loại bỏ độc tố, hạt được ép lấy tinh dầu sử dụng trong chăm sóc da, tóc, massage và làm nước hoa.

Dùng làm dược liệu đông y: Hạt hạnh nhân đắng khô được tán nhỏ, phối hợp cùng các thảo dược khác, dùng với liều lượng cực nhỏ dưới sự hướng dẫn của bác sĩ đông y.

Trong ngành thực phẩm: Tinh dầu hạnh nhân đắng (đã loại bỏ xyanua) đôi khi được dùng để tạo hương vị cho bánh, rượu mùi (như rượu Amaretto) hoặc kẹo.